Table of Contents
ગુજરાત વર્નાક્યુલર સોસાયટી | Gujarat vernacular society
→ સ્થળ: અમદાવાદ
→ પ્રકાશન: બુદ્ધિપ્રકાશ
→ બુદ્ધિપ્રકાશ એ સંસ્થાનુ મુખપત્ર છે.
→ આ સંસ્થા દ્વારા “વરતમાન” નામનું મુખપત્ર શરૂ કરવામાં આવ્યુ હતુ
→ ગુજરાતની પ્રથમ સાહિત્ય સંસ્થા અને સૌથી જૂની.
→ પાછળથી ગુજરાત વિદ્યાસભા તરીકે ઓળખાઇ.
Gujarat vernacular society
- ગુજરાત વિધાનસભા (જે અગાઉ ગુજરાત વર્નાક્યુલર સોસાયટી તરીકે ઓળખાતી હતી)ની સ્થાપના એલેક્ઝાન્ડર કિન્લોક ફોર્બ્સ દ્વારા ડિસેમ્બર 1848માં અમદાવાદમાં કરવામાં આવી હતી.
- આ સંસ્થા ગુજરાતી સાહિત્ય અને ભાષાના વિકાસ માટે કામ કરતી સૌથી જૂની સંસ્થા છે.
- 1849માં ગુજરાત વિધાનસભા દ્વારા ‘પ્રેઝન્ટ’ નામનું સાપ્તાહિક અખબાર શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું.
- 1850માં આ સંસ્થાએ ‘બુદ્ધિપ્રકાશ’ નામનું માસિક સાહિત્યિક સામયિક પ્રકાશિત કરવાનું શરૂ કર્યું.
- ‘બુદ્ધિપ્રકાશ’ એ ગુજરાતી ભાષાનું સૌથી જૂનું સાહિત્યિક સામયિક છે.
- આ મેગેઝિનને ‘બુધવરિયા’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
- ગુજરાત વિધાનસભા દ્વારા સ્થપાયેલી હિમાભાઇ સંસ્થા હાલ મૂળ પુસ્તકાલય તરીકે ઓળખાય છે.
ગુજરાત વિદ્યાસભા (ગુજરાત વર્નાક્યુલર સોસાયટી) ઇતીહાસ
ગુજરાત વિદ્યા સભા (ગુજરાત વર્નાક્યુલર સોસાયટી) એક ઐતિહાસિક સંસ્થા છે જેની સ્થાપના 1848માં અમદાવાદ, ભારત ખાતે થઈ હતી. આ સંસ્થાની સ્થાપના એલેકઝાન્ડર કિન્લોક ફોર્બ્સ અને તેમના કેટલાક મિત્રોએ ગુજરાતી ભાષા અને સાહિત્યને પ્રોત્સાહન આપવાના તેમજ ઉપયોગી જ્ઞાનને પ્રોત્સાહન આપવા અને સામાન્ય રીતે શિક્ષણમાં વધારો કરવાના ઉદ્દેશ સાથે કરી હતી. ગુજરાતની સંસ્કૃતિ, ભાષા અને સાહિત્યના વિકાસ અને જતનમાં સમાજે મહત્વનો ભાગ ભજવ્યો હતો.
ગુજરાત વિદ્યાસભા (ગુજરાત વર્નાક્યુલર સોસાયટી)એ વર્ષોથી ઘણી સંસ્થાઓ અને કાર્યક્રમોની સ્થાપના કરી, જેમ કે:
- ગુજરાતનું પહેલું સાપ્તાહિક અખબાર ‘બારાતમન’ નામનું અખબાર પ્રકાશિત થયું, તેની શરૂઆત 1849માં થઈ હતી અને લોકોને બહારની દુનિયાથી વાકેફ કરવામાં મદદ મળી હતી.
- 1849માં “નેટીવ લાઇબ્રેરી” તરીકે ઓળખાતી લાઇબ્રેરીની સ્થાપના કરી હતી, જેનો ઉપયોગ મોટે ભાગે અંગ્રેજી કાઉન્સિલરો દ્વારા કરવામાં આવતો હતો, બાદમાં તેને 1857માં હિમાભાઇ ઇન્સ્ટિટ્યૂટમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવ્યું હતું.
- કન્યા શાળા “કન્યાશાળા”ની રચના કરી, આ ગુજરાતની પ્રથમ કન્યા શાળા હતી, જેણે મહિલાઓના શિક્ષણને પ્રોત્સાહિત કરવા માટેનો પાયો નાખ્યો હતો.
- બુદ્ધિપ્રકાશ સામયિકનું પ્રકાશન, તે સૌ પ્રથમ 1850 માં પ્રકાશિત થયું હતું, પરંતુ તે દોઢ વર્ષ પછી બંધ થઈ ગયું. આ સામયિક ફરીથી ૧૮૫૪માં પ્રકાશિત થયું હતું અને સમાજ દ્વારા તેનું સંચાલન કરવામાં આવ્યું હતું, ત્યારથી તે સતત પ્રકાશિત થતું રહ્યું છે અને તે ગુજરાતના સાહિત્ય અને સંસ્કૃતિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતું માસિક સામયિક છે, તેનું સંપાદન ઉમાશંકર જોશી જેવા અગ્રણી વિદ્વાનોએ લીધું હતું.
- સોસાયટીએ વિવિધ ક્ષેત્રના નિષ્ણાતોને આમંત્રિત કરીને વિજ્ઞાન, માનવતા અને સામાજિક વિજ્ઞાન જેવા વિવિધ વિષયો પર ગુજરાતીમાં અનેક પુસ્તકો તૈયાર કર્યા અને પ્રકાશિત કર્યા, અને અંગ્રેજી ભાષાના ઘણા સામાજિક ઉપયોગી ગ્રંથોના અનુવાદ પણ કર્યા.
- સોસાયટીએ વર્ષોથી 1500થી વધુ પુસ્તકો પ્રકાશિત કર્યા છે અને આજે પણ તે સક્રિય છે અને ગુજરાતની ભાષા, સંસ્કૃતિ અને સાહિત્યને જાળવવામાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવી રહી છે.
આ પણ વાંચો
ગુજરાતી સાહિત્યના તમામ આર્ટીકલ વાંચવા અહિયા કલિક કરો.
FAQ
Q: When was the Gujarat Vidhan Sabha (formerly Gujarat Vernacular Society) founded?
A: The Gujarat Vidhan Sabha was founded by Alexander Kinlock Forbes in December 1848 in Ahmedabad.
Q: What is the primary goal of the Gujarat Vidhan Sabha?
A: The primary goal of the Gujarat Vidhan Sabha is to promote the Gujarati language and literature, as well as promoting useful knowledge and enhancing education in general.
Q: When did the Gujarat Vidhan Sabha start publishing a weekly newspaper?
A: The Gujarat Vidhan Sabha started publishing a weekly newspaper called ‘Vartman in 1849.
Q: When did the Gujarat Vidhan Sabha start publishing the monthly literary magazine ‘Buddhiprakash’?
A: The Gujarat Vidhan Sabha started publishing the monthly literary magazine ‘Buddhiprakash’ in 1850.
Q: Is ‘Buddhiprakash’ the oldest literary magazine in the Gujarati language?
A: Yes, ‘Buddhiprakash’ is considered the oldest literary magazine in the Gujarati language.
Q: What is the significance of ‘Buddhiprakash’?
A: ‘Buddhiprakash’ is a monthly magazine that focuses on literature and culture in Gujarat and has been published continuously since 1854. It has played a significant role in preserving the language, culture, and literature of Gujarat.
Q: What is the current name of the institution established by the Gujarat Vidhan Sabha?
A: The institution established by Gujarat Vidhan Sabha is currently known as the Native Library, which was originally named Himabhai Institute.